فرهنگ معابر تهران-۱،
درباره شهرک غرب چه می دانید؟
بن ایر: قیمت تعدادی از آپارتمان هایش نجومی است؛ آپارتمان هایی که پنجره هایشان رو به برج میلاد باز می شوند و ساکنانش براحتی می توانند کیفیت هوای تهران را از پشت همان پنجره تشخیص بدهند.
صحبت از محله «شهرک غرب» است؛ محله ای که خانه های ویلایی اش دیدنی اند و از «میدان صنعت» آغاز می شود و بوسیله بلوار «خُوَردین» که برخی آنرا خووردین می نامند به سعادت آباد وصل می شود.
«خُوَردین» را در کتب تاریخی مربوط به جاده ای در حواشی تهران قدیم دانسته اند؛ دهی در شش کیلومتری امامزاده صالح و دو کیلومتری ونک که ۸۵ نفر سکنه داشت و ساکنانش همه مسیحی بودند. خُوَردین از روستاهای کهن جلگه ای تهران قدیم است که درباره ریشه لغوی آن تحقیقاتی انجام شده و مدلول آنرا تل و تپه و زمین پست دانسته اند. گفته می شود تا چند سال پیش چند درخت کهنسال خوردین همچنان زنده بوده اند.
دِه خوردین از سمت شرق به اراضی ونک و از جنوب به کوی گیشا و اراضی طرشت می رسد و مسیر رودخانه اِوین حد فاصل آن با ونک بوده است. اراضی فرحزاد نیز در جانب غربی و شمال آن قرار دارد. این منطقه که امروز به نام شهرک غرب (قدس) مشهور است، قریه بزرگی بود با یک رشته قنات و یک باغ بزرگ اربابی که جاده خاکی طرشت از جنوب آن می گذشت و به اراضی سعادت آباد منتهی می شد. زمینهای این روستا را از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی به بعد تقسیم بندی، تفکیک و ساختمان کردند و از اوایل دهه ۱۳۵۰ خورشیدی شرکت های بزرگ ساختمان سازی ایرانی و خارجی و اشخاص متفرقه آغاز به راه اندازی بناهای مختلف در آن کردند.
گفته می شود آمریکایی ها ساخت و ساز در شهرک غرب را شروع کردند. «نصرالله حدادی» نویسنده کتاب «با من به طهران بیایید» درباره تاریخچه ورود آمریکایی ها به ایران می گوید: «از شهریور سال ۱۳۲۰ که ایران در جنگ جهانی دوم به اشغال متفقین درآمد پای آمریکایی ها به ایران باز شد. حضور مستشاران، متخصصان و صنعتگران آمریکایی در جای جای ایران و به ویژه پایتخت، رفته رفته آنها را به فکر مستقرشدن در یک محله و خلق یک آبادی آمریکایی انداخت.»
در میان همه محله های تهران، روستاها و زمینهای اطراف پایتخت قرعه به نام محدوده شهرک غرب امروزی افتاد تا آمریکایی ها شهرکشان را در آن بنا کنند؛ شهرکی که قرار بود کاملاً با معماری آمریکایی ساخته شود تا برای غربی هایی که از کشورشان دور بودند حکم وطن را داشته باشد.
برج های هرمزان که ساخته شد، آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند که برای آبادانی شهرک مخصوص به خودشان نیاز به ورزشگاه، مدرسه و امکانات فرهنگی دارند. بنا بر این با ساخت بزرگراه شاهنشاهی (چمران) اهتمام کردند همه امکانات مورد نیازشان را به شمال غرب پایتخت بیاورند. اما عمر حکومت پهلوی فقط به آنها اجازه ساخت یک مدرسه را داد. حالا مدرسه پسرانه ای که در خیابان ایران زمین است، تنها یادگار مدرسه آمریکایی ها با معماری ۵۰ سال پیش است.
آمریکایی ها با پیروزی انقلاب اسلامی مجبور به ترک ایران شدند اما در ابتدای دهه ۵۰ و پس از ساخت مدرسه آمریکایی ها موفق شدند برای خود یک دانشگاه آمریکایی هم بسازند. در محل دانشگاه امام صادق (ع) فعلی در بلوار مدیریت، قبل از انقلاب اسلامی دانشگاهی وجود داشت که شعبه ای از دانشگاه هاروارد آمریکا بود. این دانشگاه با نام «مرکز مطالعات مدیریت هاروارد» سال ۱۳۵۱ با درآمدهای شرکت نفت و به دست محمدرضا پهلوی راه اندازی شد تا افراد با گذراندن دوره های یک تا دو سال، مدیران موفقی شوند. مدیریت این دانشگاه به عهده «غلامرضا پهلوی» بود و افرادی همچون «منوچهر اقبال» و «حبیب الله لاجوردی» از چهره های نزدیک به دربار هم عضو هیئت امنای این مرکز دانشگاهی بودند. بااینکه شعبه دانشگاه هاروارد فقط ۶ سال در ایران فعالیت داشت اما نام پل مدیریت که امروز روی پل بزرگراه شهید چمران باقی مانده یادگار همان روزهایی است که در این دانشگاه، مدیریت تدریس می شد.
طبق نوشته مصطفی ایزدی در کتاب «فرهنگ معابر تهران» از دِه خوردین هم اکنون قسمتی از باغ اربابیان به وسعت نزدیک به ۱۰ هکتار باقی است.
بلوار خوردین در چهارراه سعادت آباد، محل تلاقی بلوار مدیریت و بلوار دریا است و از بین فازهای ۱ و ۲ شهرک غرب می گذرد و در میدان صنعت که از میادین مهم شمال غربی پایتخت است متوقف می شود. میدان صنعت در تیرماه سال ۱۳۷۵ همزمان با روز صنعت راه اندازی شد که داخل میدان را با تندیسی از صنعت مشخص کرده بودند و این تندیس بعدها حذف شد. بسیاری میدان صنعت را به نام «میدان شهرک» هم می شناسند.
«بلوار دادمان» هم یکی از معابر مهم شهرک قدس در شمال غربی تهران است. این بلوار شرقی - غربی از بلوار خوردین آغاز می شود و بعد از قطع کردن بلوارهای «پاکنژاد» و «فرحزادی» و گذر از زیر بزرگراه «یادگار امام» به خیابان «گل افشان» وصل می شود. «بلوار دادمان» پیش از این «پونک خاوری» و «باختری» نامیده می شد اما به پیشنهاد شهرداری منطقه ۲ در سال ۱۳۸۲ نام «دادمان» را برای آن انتخاب کردند. زنده یاد دکتر رحمان دادمان در دولت سیدمحمد خاتمی مدتی معاون وزیر راه و ترابری و مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی بود و در شروع دوره دوم ریاست جمهوری خاتمی به عنوان وزیر راه و ترابری خدمت کرد. وی در اردیبهشت سال ۱۳۸۰ در صورتیکه برای انجام ماموریت اداری خود و بازدید از پروژه های وزارت راه و ترابری عازم استان گلستان بود در سانحه سقوط هواپیمای یاک ۴۰ همراه تعداد دیگری از همراهانش از دنیا رفت.
بلوار دادمان در منطقه دو شهرداری واقع و طول تقریبی آن ۳۰۰۰ متر و عرض آن ۳۵ متر است. کاربری این بلوار مسکونی نیست و در غربی ترین نقطه آن پژوهشگاه نیرو که مجموعه تاسیسات مهمی است، قرار دارد.
از میدان شهرک غرب در شمال غربی تهران، یعنی میدان صنعت، بلواری به سمت غرب منشعب می شود که بعد از خیابان سیف با یک قوس ۹۰ درجه ای به سمت شمال تغییر جهت می دهد و تا قلب محله ییلاقی فرحزاد پیش می رود. نام این بلوار که در گذشته به جاده فرحزاد مشهور بود، به نام «محمدمهدی فرحزادی»، خیابان فرحزادی گذاشته شد. شهید فرحزادی فرمانده گردان بود و در منطقه عملیاتی فکه، جبهه ابوقریب به شهادت رسید. پیکر او را در سال ۶۳ به زادگاهش آوردند و در صحن امامزاده ابوطالب فرحزاد به خاک سپردند.
بلوار فرحزادی از میان فازهای ۳ و ۴ شهرک قدس می گذرد و بعد از قطع بلوار دادمان و بلوار دریا از روی بزرگراه نیایش عبور می کند و وارد فرحزاد می شود. انتهای این بلوار نامشخص است چونکه در اختتام به جاده خاکی امامزاده داوود وصل می شود. طول بلوار فرحزادی که قسمتی از شمال آن به طور خیابان است از میدان صنعت تا میدان فرحزاد در حدود ۵۰۰۰ متر است. کاربری این بلوار مسکونی - تجاری است.
بسیاری از محله فرحزاد خاطره دارند و برای یک دفعه هم که شده تفریح در باغچه ها و رستوران های این منطقه را تجربه کرده اند.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب