گردشگری نجوم، سفری همراه با رصد ستارگان و تماشای آسمان
به گزارش بن ایر، خراسان رضوی رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران ضمن اشاره به تعریف گردشگری نجوم، اظهار داشت: گردشگری نجوم، سفری است همراه با رصد ستارگان و رویدادهای نجومی که در دو دهه اخیر در ادبیات گردشگری رواج یافته است.
فرید جواهرزاده در گفتگو با ایسنا درمورد گردشگری نجوم و توسعه آن اظهار نمود: واژه گردشگری نجوم، حدود دو دهه است که در ادبیات گردشگری جهانی بوجود آمده است و قبل از آن چندان مورد استفاده نبوده است. تورهای نجومی به آن دسته از فعالیتهایی گفته می شود که در جهت تماشای آسمان و ستارگان صورت می گیرد و فرصتی را در اختیار گردشگران قرار می دهد و تجربیات نجومی مانند تماشای ستارگان، رویدادهای نجومی مانند خسوف و کسوف، بارش های شهابی، شفق قطبی و... را به همراه دارد. آمارهای مختلفی از محبوبیت رو به افزایش گردشگران سراسر جهان نسبت به گردشگری نجومی مشاهده می شود.
وی افزود: در این خصوص میتوان به کسوف سال ۱۳۷۸ اشاره نمود که ایران هم میزبان تعداد زیادی از گردشگران بین المللی بود و هزاران نفر در سرتاسر دنیا به ۲۶ کشوری که می توانستند میزبان رخداد طبیعی خورشیدگرفتگی باشند، سفر کردند. در همین سال ها اولین تورهای بین المللی گردشگری نجوم به مقصد ایران صورت گرفت که مناطق مرکزی ایران مانند استان اصفهان، همدان، کردستان، سیستان و بلوچستان، کرمان و... را در بر می گرفت.
این کارشناس گردشگری اظهار داشت: برخی اوقات فشردگی یا هم پوشانی میان گردشگری نجوم با سایر شاخه های گردشگری مانند طبیعت گردی، ماجراجویانه، علمی و آموزشی و فرهنگی وجود دارد. این هم پوشانی ها شرایطی را بوجود آورده است که گاهی گردشگری نجوم بعنوان شاخه ای مستقل در نظر گرفته نمی گردد و در کنار انواع دیگر گردشگری معنا و مفهومی پیدا می کند. بعنوان مثال اغلب تورهای کویرنوردی که در کمپ های کویری اقامت دارند، به نجوم و گردشگری نجومی و تماشای آسمان شب می پردازند.
جواهرزاده بیان نمود: همینطور بخشی از بناهای باستانی که به نجوم و علم ستاره شناسی مرتبط می باشد هم در این عرصه گردشگری به حساب می آید که با حوزه های میراث فرهنگی و گردشگری تاریخی و فرهنگی هم پوشانی دارد مانند بازدید از برج رادکان در خراسان رضوی یا بازدید از بقایای رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی در مراغه که به شکلی گردشگری فرهنگی و تاریخی به حساب می آید و همچون رخدادهایی است که حوزه های گردشگری نجوم را هم در بر می گیرد.
وی تصریح کرد: گردشگری نجوم بسیار فراتر از موارد فوق بوده و در ارتباط با زیرساخت ها و دست سازه های بشری بوده و در حوزه گردشگری شهری و گردشگری علمی هم نمایان است. همچون آنها میتوان به افلاک نماها، انگاریوم ها و... اشاره نمود که بر گردشگری نجوم و توسعه گردشگری شهری اثرگذار خواهد بود. در مشهد انگاریوم دانشگاه فردوسی را میتوان نام برد که مرکزی کاملا نجومی است و علاقه مندان رصد و فعالیتهایی از این قبیل در سنین متعدد می توانند از آن استفاده نمایند. ازاین رو بعنوان مقصد گردشگری برای گردشگران و زائرین امام رضا(ع) به حساب می آید.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران خاطرنشان کرد: رصدخانه ها و مراکز گردشگری نجوم در کشورهای مختلف اروپایی و آمریکایی تأسیس شده است و سال ها بعنوان یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری، خدماتی به گردشگران بین المللی عرضه می دهند. بعنوان مثال میتوان در کشورهای آمریکای لاتین، شیلی، حوزه کشورهای آفریقایی، آفریقای جنوبی، در کشورهای اروپایی، اسپانیا و در حوزه آسیای مرکزی و جنوب، هندوستان را بعنوان مراکزی که در زمینه گردشگری نجوم سرمایه گزاری نموده اند، اشاره نمود. این کشورها میزبان گردشگران بین المللی فراوانی هم هستند.
این کارشناس گردشگری افزود: توسعه گردشگری نجوم در ایران مستلزم تأمین زیرساخت ها است. زیرساخت های گردشگری نجوم به غیر از زیرساخت های عمومی توسعه گردشگری نیست. به این معنا که زیرساخت هایی مانند راه های ارتباطی مناسب، امنیت و خدمات متناسب با نیاز توریست زمینه ساز توسعه گردشگری می باشد و چنین زیرساخت هایی در حوزه گردشگری نجوم هم لازم است. از خصوصیت های منحصر به فرد در گردشگری نجوم میتوان به عدم وجود آلودگی های نوری، وجود تجهیزات مناسب رصد مانند تلسکوپ و دوربین های چشمی اشاره نمود.
جواهرزاده اضافه کرد: در انتخاب مکان های رصدی هم علاوه بر عدم وجود آلودگی های نوری و هوایی، بایستی معیارهایی مانند پایداری هوا، برخورداری از آب وهوای متناسب، میزان رطوبت، ارتفاع، امکان دسترسی و... هم مورد توجه قرار گیرد. حوزه گردشگری نجوم نیازمند تمهیدات ویژه ای است تا بتواند شرایط جوی قابل کنترلی را برای گردشگران ایجاد نماید.
وی افزود: با عنایت به این که ایران دارای مناطق کویری و مستعد قرار دارد، به نظر من کشور ما می تواند بعنوان قطب اصلی حوزه گردشگری نجوم در بین کشورهای منطقه باشد. چونکه علاوه بر استانهای مرکزی کشور مانند سمنان، یزد و اصفهان در نواحی خراسان، گلستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و فارس را هم در بر می گیرد. بر این اساس در صورتیکه سایر زیرساخت های متناسب هم فراهم گردد، بخش عمده ای از ایران می تواند مقصدی در جهت توسعه گردشگری نجوم باشد.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران اظهار داشت: اغلب فعالیتهای رصد ستارگان وابسته به رویدادهای قابل پیشبینی مانند رویداد خسوف و کسوف، بارش های شهابی و... است؛ ازاین رو با برنامه ریزی و تمهیدات لازم نسبت به تدوین تقویم متناسب با گردشگری نجوم اقدام نمود تا بتوان با کمک انواع دیگر گردشگری مانند فرهنگی و تاریخی، طبیعت گردی، ماجراجویانه، شهری و... به سمت تورهای مرکب گردشگری که چند هدف عمده گردشگری را دنبال می کند، رفت.
با توجه به پدیده های نجومی ایران گردشگری بین المللی در این عرصه درآمدی ندارد
این کارشناس گردشگری بیان نمود: این نوع از گردشگری مانند سایر حوزه های گردشگری دارای مزیت های اقتصادی می باشد و از راه جذب گردشگران نجوم میتوان درآمدهای اقتصادی خوبی برای کشور فراهم نمود. متاسفانه کشور ما در حوزه گردشگری بین المللی نجومی درآمدهای شایسته و بایسته ای ندارد؛ این در شرایطی است که پدیده های مهم نجومی در ایران رخ می دهد.
جواهرزاده اظهار داشت: به نظر من در جهت توسعه حوزه گردشگری نجوم به صورت متمرکز، بخش آموزش و معرفی راهنمایان مجرب از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. علاوه بر این موارد حفظ کیفیت خدمات و افزایش ابزارها و اقدامات حوزه گردشگری نجوم، بخصوص تأمین وسایل مورد نیاز برای سفر نجومی، دوربین های دید در شب، لباس های متناسب و... هم کمک کننده خواهد بود تا از این طریق تورهای نجومی در کشور برگزار گردد.
وی تصریح کرد: گردشگری در کنار مزیت های اقتصادی، امکان دارد مضراتی هم به همراه داشته باشد که بخشی از آن در ارتباط با ظرفیت تحمل و ظرفیت بار در مقاصد گردشگری می باشد که همواره مورد توجه و تاکید متخصصان گردشگری بوده است. ازاین رو نیازمند برنامه ریزی است. در واقع باید بگونه ای عمل شود که کم ترین صدمه به محیط زیست وارد شود.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران اضافه کرد: در موضوعات گردشگری بخصوص گردشگری نجوم بایستی ظرفیت تحمل و ظرفیت بار مورد توجه ویژه قرار گیرد تا کم ترین عارضه برای محیط زیست به وجود آید و شرایط میزبانی فراهم باشد تا در حد توان جامعه محلی هم از مزیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حضور گردشگران در این نواحی بهره مند شود.
وی افزود: پیشبینی من اینست که گرچه آهسته و کند اما حوزه گردشگری نجوم هم مانند سایر انواع گردشگری در کشور درحال رشد و نمو است. با عنایت به این که یکی از علایق نسل جوان کشور توجه به رصد ستارگان است، ازاین رو وضعیت به مراتب بهتر خواهد شد.
این کارشناس گردشگری اظهار داشت: یکی از مهم ترین نقش های توسعه این نوع از گردشگری مدیون گروههای رصدی و انجمن های نجوم آماتوری در سرتاسر دنیا است. کشورهایی که از منجمان آماتوری بیشتر و بهتری برخوردار بوده اند بیشتر با حوزه گردشگری آشنا هستند. در ایران حدودا از اوایل دهه ۷۰ که مجله نجوم در ایران شکل گرفت، شاهد برگزاری اولین تورهای نجومی هستیم.
وی خاطرنشان کرد: در خراسان رضوی و مشهد هم شاهد شکل گیری مجله جاده ابریشم بوده ایم که این مجله هم ابتکار عملی در برگزاری تورهای نجومی در سطح استان شروع کرد و سپس انجمن های نجوم آماتوری شکل رفت و توسعه گردشگری نجوم بعد از این فعالیت ها بود که به شکل فراگیر میان جوانان و دانشجویان رونق یافت.
جواهرزاده افزود: هدف این تورها در این مقطع زمانی خروج از شهرهای بزرگ بوده است، چونکه یکی از موانع رصد شبانگاهی، وجود آلودگی های نوری و هوا در سطح شهرها بوده است. بنابراین به خارج از شهرها و به دور از مراکز نور سفر می کنند. عمدتا این نوع تورهای گردشگری به مقصدی مانند کویر رجوع می کنند و رصدگران آماتور عموما از کمپ های کویری، کاروانسراها و بعضی از اماکن تاریخی برای رصد بهره برده اند.
وی افزود: اولین تورهای نجومی در سطح کشور در دهه ۷۰ و از کاروانسرای «قصر بهرام» در نزدیکی کویر مرکزی شروع شده و سپس در سایر شهرها مانند مجموعه پاسارگاد شیراز رواج پیدا کرد و به تدریج برنامه های گردهمایی منجمان آماتوری در کنار برگزاری تورها، محلی برای رونق گردشگری نجوم شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب