سامانه مودیان، یکی از ابزارهای کلیدی در حوزه مالیات و جمع آوری اطلاعات مالیاتی در ایران، با هدف بهبود فرآیندهای مالیاتی، کاهش فرار مالیاتی و افزایش شفافیت در معاملات اقتصادی ایجاد شده است. در این مقاله، به بررسی قوانین، اصطلاحات و جزئیات مرتبط با این سامانه و پایانه های فروشگاهی خواهیم پرداخت.
سامانه مودیان، یکی از ابزارهای کلیدی در حوزه مالیات و جمع آوری اطلاعات مالیاتی در ایران، با هدف بهبود فرآیندهای مالیاتی، کاهش فرار مالیاتی و افزایش شفافیت در معاملات اقتصادی ایجاد شده است. در این مقاله، به بررسی قوانین، اصطلاحات و جزئیات مرتبط با این سامانه و پایانه های فروشگاهی خواهیم پرداخت.
سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سامانه مودیان، یک پلتفرم مدیریت اطلاعات مالیاتی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اداره می شود. این سامانه، به منظور جمع آوری و یکپارچه سازی اطلاعات مالیاتی مودیان، طراحی و پیاده سازی شده است و مودیان نیز موظفند که اطلاعات مالی خود را از طریق این سامانه به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. هدف اصلی راه اندازی این سامانه، کاهش فرار مالیاتی و افزایش دقت در پردازش اطلاعات است. این سامانه، با کاهش نیاز به ممیزی های پیچیده و زمان بر، به سازمان امور مالیاتی این امکان را می دهد تا به شکلی سریع تر و دقیق تر به بررسی وضعیت مالیاتی مودیان بپردازد.
معرفی پایانه های فروشگاهی
پایانه های فروشگاهی، ابزارهای الکترونیکی هستند که برای انجام معاملات مالی و صدور صورتحساب های الکترونیکی به کار می روند. این پایانه ها، باید قابلیت اتصال به شبکه های پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته باشند. دستگاه های مختلفی از جمله رایانه ها، دستگاه های کارتخوان بانکی (POS) و درگاه های پرداخت الکترونیکی، به عنوان پایانه های فروشگاهی شناخته می شوند. وظیفه اصلی پایانه های فروشگاهی، ثبت و انتقال اطلاعات مالی شامل جزئیات مربوط به معاملات مالی و صورتحساب های صادره به سامانه مودیان بوده و نقش مهمی در افزایش شفافیت مالی و کاهش امکان تقلب های مالیاتی ایفا می کنند.
صورتحساب الکترونیکی چیست؟
صورتحساب الکترونیکی، یکی از اجزای کلیدی سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی است که در قانون جدید، تأکید بسیاری بر استفاده از آن ها شده است. هر صورتحساب الکترونیکی، دارای یک شماره منحصربه فرد مالیاتی است که در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می شود. این شماره، برای هر صورتحساب به صورت اختصاصی تولید شده و امکان پیگیری دقیق آن توسط سازمان امور مالیاتی را فراهم می کند.
صورتحساب های الکترونیکی، در قالب های مختلفی صادر می شوند که هر یک بسته به نوع کسب وکار و ویژگی های خاص آن، مشخصات و اقلام اطلاعاتی متفاوتی دارند. یکی از انواع صورتحساب های الکترونیکی، رسید یا گزارش الکترونیکی دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی است که با شماره منحصربه فرد مالیاتی همراه است.
حافظه مالیاتی چیست؟
حافظه مالیاتی، یک حافظه الکترونیکی برای ثبت و نگهداری اطلاعات مالی و صورتحساب های الکترونیکی است. این حافظه، تحت نظارت سازمان امور مالیاتی قرار داشته و به صورت مستقیم به سامانه مودیان متصل است. وظیفه اصلی حافظه مالیاتی، ذخیره و انتقال اطلاعات مالیاتی شامل جزئیات مربوط به هر صورتحساب الکترونیکی، از جمله شماره منحصربه فرد مالیاتی، تاریخ صدور و دیگر مشخصات مرتبط با معامله به سامانه مودیان است. به دلیل نقش حیاتی این حافظه در اطمینان از صحت و کامل بودن اطلاعات مالیاتی، استفاده صحیح از آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
شماره منحصربه فرد مالیاتی چیست؟
شماره منحصربه فرد مالیاتی، یک کد ۲۲ کاراکتری است که به هر صورتحساب الکترونیکی اختصاص داده می شود. این شماره، از چهار بخش تشکیل شده است:
-
شش کاراکتر اول: شناسه حافظه مالیاتی
-
پنج کاراکتر بعدی: تاریخ صورتحساب
-
ده کاراکتر بعدی: سریال صورتحساب
-
کاراکتر آخر: رقم کنترلی
این شماره، به عنوان یک شناسه یکتا برای هر صورتحساب عمل کرده و امکان پیگیری و بررسی دقیق آن را فراهم می سازد. همچنین در صورت نیاز به اصلاح یا ابطال صورتحساب، این شماره به عنوان یک مرجع کلیدی مورد استفاده قرار خواهدگرفت.
معرفی شرکت های معتمد سامانه مودیان
شرکت های معتمد سامانه مودیان، شرکت های حقوقی ای هستند که توسط سازمان امور مالیاتی تأیید شده و وظیفه ارسال صورتحساب های الکترونیکی به سامانه مودیان را بر عهده دارند. این شرکت ها، موظف به ارائه خدمات مختلفی از جمله صدور صورتحساب الکترونیکی، ثبت معاملات در سامانه مودیان و ارائه مشاوره های فنی و مالیاتی، به مودیان هستند.
شرکت های معتمد، به سه نوع متفاوت تقسیم می شوند که هر یک وظایف خاصی را بر عهده دارند:
شرکت های معتمد نوع اول، مسئولیت راه اندازی پایانه های فروشگاهی و حافظه مالیاتی را برعهده داشته و آموزش های لازم در خصوص استفاده از این تجهیزات را به مودیان ارائه می دهند.
شرکت های معتمد نوع دوم، مسئولیت آموزش حقوق و تکالیف قانونی مودیان را برعهده دارند. این شرکت ها، مودیان را با قوانین و مقررات مالیاتی آشنا نموده و آن ها را در استفاده صحیح از سامانه مودیان راهنمایی می کنند.
این شرکت ها نیز، مسئولیت تهیه صورت های مالی و حسابرسی مالی مودیان را بر عهده داشته و مشاوره های فنی و مالیاتی را به آنان ارائه می دهند.
مشمولین قوانین سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی
براساس بند ج ماده ۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی که مشمول فصل های ۴ و ۵ باب سوم قانون مالیات های مستقیم با اصلاحات و الحاقات بعدی آن باشند، موظف به ثبت نام در سامانه مودیان و استفاده از پایانه های فروشگاهی هستند. به صورت کلی، مشمولین این قانون به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
-
صاحبان مشاغل
این دسته، شامل افرادی است که به عنوان صاحب کسب وکار مشغول فعالیت بوده و شرکتی را ثبت نکرده اند. این افراد، موظف به استفاده از پایانه های فروشگاهی و ارسال اطلاعات مالیاتی خود از طریق سامانه مودیان هستند.
-
اشخاص حقوقی
این دسته، شامل شرکت ها و مؤسساتی است که دارای کد اقتصادی یا شناسه ملی بوده و موظف به اجرای قوانین سامانه مودیان و استفاده از پایانه های فروشگاهی هستند.
جرائم عدم اجرای قوانین سامانه مودیان
برای اطمینان از اجرای قوانین سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی، قانون گذار جرائم سنگینی را برای عدم رعایت این قوانین در نظر گرفته است. این جرائم، شامل موارد زیر است:
-
عدم عضویت در سامانه مودیان
در صورتی که مودیان به عضویت سامانه مودیان درنیایند، جریمه ای معادل ۱۰ درصد مبلغ فروش یا ۲۰ میلیون ریال (هرکدام که بیشتر باشد) باید پرداخت کنند.
-
عدم استفاده از پایانه فروشگاهی
عدم استفاده از پایانه های فروشگاهی نیز، با جریمه های مشابه مواجه خواهد شد.
-
عدم استفاده از حافظه مالیاتی
در صورتی که مودیان از حافظه مالیاتی برای ثبت و نگهداری اطلاعات مالی خود استفاده نکنند، مشمول جریمه خواهند شد.
-
استفاده از حافظه مالیاتی دیگران
استفاده از حافظه مالیاتی دیگران برای ثبت اطلاعات شخصی یا استفاده از حافظه مالیاتی خود برای ثبت اطلاعات مالی دیگران نیز، با جریمه های سنگین همراه است.
-
عدم اعلام شماره حساب های بانکی
در صورتی که مودیان شماره حساب های بانکی واحد اقتصادی خود را برای گردش مالی اعلام نکنند، مشمول جریمه خواهند شد.
در صورتی که مودیان به خریداران صورتحساب چاپی تحویل ندهند یا صورتحساب را مخدوش کنند، باید جریمه ای معادل ۲ درصد مبلغ فروش یا ۲۰ میلیون ریال (هرکدام که بیشتر باشد) را پرداخت نمایند.