گزارش بن ایر؛
تصویب ضوابط حفاظتی بناهای زرتشتیان یزد
بن ایر: آثار به جا مانده از زرتشتیان در یزد بسیار است، آثاری که بسیاری از آنها در زمره آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده و حالا ضوابط حفاظتی این آثار نیز به تصویب رسیده است.
خبرگزاری مهر – گروه استان ها: آثار تاریخی بسیاری در استان یزد، یادگار زرتشتیان است و این آثار، گردشگران بسیاری را از مناطق مختلف کشور و خارج از کشور برای بازدید به استان یزد جذب کرده است.
بسیاری از این آثار شهرت جهانی دارند و برای بازدید از بعضی از آنها هم زرتشتیان جهان سفرهای گوناگونی به یزد دارند.
دخمه زرتشتیان و آئین دفن اموات
دخمه زرتشتیان در گذشته خارج از شهر اما امروز در بافت جدید یعنی منطقه صفائیه یزد بر روی دو تپه، خودنمایی می کند.
این دو عمارت سنگی مدور یا برج خاموشان، که یکی از آنها قدیمی تر و دیگری جدیدتر است. برج قدیمی به نام سازنده هندی آن «مانکجی هاتریا» نام گرفته است و برج جدیدتر که در دوره قاجاریه ساخته شده، «گلستان» نام دارد.
در گذشته سالار به کسی گفته می شد که جسد مردگان را غسل می داد و بالای برج می برد تا طعمه کرکس ها شود چون که در آئین زرتشت سه عنصر آتش و آب و خاک بسیار مقدس است.
آنها عقیده داشتند که اگر جسد را مدفون کنند، خاک را آلوده ساخته اند و اگر در آب غرق کنند، آب را ناپاک کرده اند و اگر در آتش بسوزانند با آلوده ساختن این فروغ آسمانی بزرگترین گناه را مرتکب می شوند ازاین رو اجساد خویش را در بالای برج های خاموشی قرار می دادند تا به مرور زمان از بین بروند. گوشت آنها نصیب لاشخورها می شد و استخوانشان را با تیزاب از بین می بردند که دخمه تمیز بماند.
با توجه به این که در آن دوران مرگ و میر زیاد بود، دو دخمه در کنار یکدیگر قرار داشتند که وقتی ظرفیت یکی که تا ۱۲ نفر می رسید، پر شد، ازدیگری استفاده گردد. لاشخورها اطراف دخمه زیاد بودند و جسد در کمتر از ۴۸ ساعت پیش از آلودگی محیط، تجزیه می شد و استخوان ها هم که درون گودال سنگی میان دخمه قرار می گرفت، نابود می شدند تا محیط و هوا آلوده نشود.
در کنار دخمه، خیله هایی وجود داشت که اقوام مردگان در آنجا نماز میت به پا می داشتند و با متوفی خداحافظی می کردند. سپس سالار دخمه مردگان را در محل دخمه قرار می داد. قدیمی ترین آثار باقی مانده از این خیله ها در ضلع غربی دخمه واقع شده و قدمت آن به عصر صفویه باز می گردد همینطور قدمت بقیه خیله ها هم در ارتباط با دوران قاجار است.
دفن مردگان زرتشتی تا سال ۱۳۴۴ در دخمه انجام می شد اما پس از آن به علت پیشروی شهر و گسترش ساخت و سازها، این کار متوقف گردید و زرتشتیان هم مردگان خویش را به خاک می سپردند.
آتشکده یزد و آتشی افروخته از قرن پنجم میلادی
ساخت آتشکده بهرام یزد در سال ۱۳۱۵ به اتمام رسید و در سال ۱۳۱۸ بود که آتش ورهرام به منزل همیشگی اش رسید. بدین سان میتوان اظهار داشت که آتشکده یزد قدیمی ترین آتش را در خود جای داده؛ آتشی که زبانه کشیدنش از قرن پنجم میلادی شروع شده، حدود ۱۵ قرن شعله ور بوده و تا زمان نامشخصی شعله ور خواهد ماند.
آتش آتشکده بهرام یزد، آتش اصلی آتشکده آذرفرنبغ فارس بود که یزدگرد سوم در دوران ساسانی از آن در مقابل دشمنان و حمله اعراب محافظت می کرد. آتش ورهرام از آتشکده کاریان در لارستان به یزد در مجاورت عقدا برده شد و به مدت ۳۰ سال در غاری پناهش دادند. از آن به بعد، سفرهای طولانی مدت این آتش ادامه دار شد.
آتش درون آتشکده یزد از نژاد ورهرام یا بهرام است. آتش بهرام یا ورهرام به معنای «آتش پیروزی» است که روشنی خویش را از زمان سلسله ساسانی تا به امروز به مدت ۱۵۰۰ سال حفظ نموده است.
زایشگاه بهمن؛ بنایی به نام فرزندی ناکام
بیمارستان زنان و زایمان بهمن از بناهای تاریخی دوران پهلوی دوم است. خیلی از یزدی ها در این بیمارستان تخصصی که در دوران خود، یکی از بیمارستان های شاخص بود، پا به عرصه گذاشتند.
دکتر جمشید پتل بنا به تصمیم انجمن زرتشتیان ایرانی - بمبئی با مقدار زیادی دارو از بمبئی به یزد آمد و سپس مطب «سررتن تاتا» و «دواخانه دینا بای دسای» برای عرضه دارو مجانی در سال ۱۲۹۸ افتتاح شد.
در این سال ها پزشکان زرتشتی خیلی از هند برای مداوای بیماران به یزد آمدند. در نهایت دکتر خسرو خسروی تحصیلات پزشکی خویش را در دانشگاه بمبئی تکمیل و از جانب انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی به یزد اعزام شد.
در سال ۱۳۱۶ زایشگاه بهمن که به همت و سخاوت ارباب گشتاسب خداداد خودی کلاه کوچه بیوکی به یاد فرزند ناکامش «بهمن» ساخته شده بود، افتتاح شد.
زایشگاه بهمن به سرپرستی و مدیریت انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی در دهه ۱۳۱۰ خورشیدی در شهر یزد بعنوان اولین و بزرگترین مجتمع جنوب شرق ایران بعنوان بیمارستان عمومی زنان و زایمان و بخش سوانح تحت هدایت و سرپرستی انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی و جذب متخصصین ایرانی و اروپایی و هندی، راه اندازی، تجهیز و افتتاح شد و به بهره برداری رسید و همچنان هم با کاربری درمانی درحال بهره برداری است.
اکنون بعد از سال ها پیگیری، پرونده ضوابط حفاظتی عرصه و حریم محدوده دخمه زرتشتیان، آتشکده زرتشتیان و بیمارستان یا زایشگاه بهمن یزد تصویب شدند.
ضوابط حفاظتی ۵ بنای تاریخی زرتشتیان یزد تصویب شد
مدیرکل دفتر ثبت و حریم آثار وزارت میراث فرهنگی در این حوزه به مهر اظهار داشت: پرونده ضوابط حفاظتی عرصه و حریم محدوده دخمه زرتشتیان، شامل دخمه، آسیاب آبی و آب انبار دخمه صفائیه همینطور ضوابط حفاظتی عرصه و حریم آتشکده زرتشتیان - بیمارستان بهمن از استان یزد به تصویب رسید.
مصطفی پورعلی افزود: این پرونده ها در جلسه شورای حریم که با حضور اعضای این شورا برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت چهار پرونده تعیین حریم آثار از استانهای یزد، گیلان و اصفهان تصویب گردید که آثار مصوب استان یزد، بناهای تاریخی زرتشتیان هستند.
وی بیان نمود: ضوابط و مقررات حفاظتی مصوب با تأیید وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در آینده نزدیک به مراجع ذیربط ابلاغ خواهد گردید.
اماکن تاریخی زرتشتیان فرصتی برای تقویت گردشگری ادیان
یکی از راهنمایان با تجربه یزدی درباره اهمیت محافظت از بناهای تاریخی زرتشتیان به خبرنگار مهر اظهار داشت: شهر یزد به شهر ادیان مشهور است و هم زیستی مسالمت آمیز ادیان در کنار هم برای خیلی از توریستهای داخلی و خارجی جذاب است ازاین رو محافظت از اماکن تاریخی بازمانده این ادیان، اهمیت مضاعفی می یابد.
ناصر پیروزی افزود: محافظت از این بناها می تواند به تقویت گردشگری ادیان کمک کرده و فرصتی را برای رونق گردشگری استان که محور توسعه یزد قرار دارد، فراهم آورد.
وی افزود: گردشگران خیلی از نقاط مختلف دنیا برای بازدید از این اماکن تاریخی که در نوع خود منحصر به فرد و حتی هم قدمت با بعضی از بناهای قدیمی مهم شهر یزد هستند، به این شهر جهانی سفر می کنند و زمانی که اهمیت استان به این بناها را ببینند، تقاضا برای حضور گردشگران افزایش می یابد.
این راهنمای گردشگری ضمن اشاره به قدیمی ترین بناهای تاریخی زرتشتیان در شهر یزد شامل دخمه بعنوان قدیمی ترین و آتشکده زرتشتیان با قدمت آتش ۱۵۳۰ ساله و بیمارستان بهمن بازمانده ای از دوران پهلوی، این بناها را همچون اماکن تاریخی شاخص استان برای رونق گردشگری ادیان دانست که می تواند در رونق گردشگری استان بسیار مؤثر باشد.
وی اضافه کرد: توجه به حفاظت و حراست از این اماکن تاریخی، هم زیستی موجود بین مسلمانان و زرتشتیان را هم تقویت خواهد نمود چون که نشان داده است با عنایت به اماکن تاریخی بازمانده از زرتشتیان در یزد، این هم زیستی همچنان به معنای واقعی وجود دارد.
زندگی مسالمت آمیز ادیان بخصوص مسلمانان و زرتشتیان یزدی در ایران و جهان زبانزد است و جلوه ای ویژه به گردشگری استان بخشیده و محافظت از بناهای تاریخی پرارزش زرتشتیان، فرصت تقویت گردشگری را برای علاقمندان فراهم خواهد نمود به شرط این که پس از تصویب طرح، بودجه های خوبی هم برای نگهداری و حفاظت اختصاص پیدا کند.
منبع: bonair.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب