بررسی تأثیر نقوش آرایه های گچی ایران بر آرایه های معماری
بن ایر: تأثیر نقوش آرایه های گچی ایران بر آرایه های معماری جغرافیای اسلامی در اولین نشست تخصصی همایش دوسالانه آرایه های معماری ایران بررسی گردید.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، میثم لباف خانیکی دانشیار گروه دیرینه شناسی دانشگاه تهران در این جلسه به بیان گوشه ای از مقاله «گچ و آرایه های گچی در بازه هور» پرداخت و اظهار داشت: جستجوهای باستان شناختی یک دهه اخیر در محوطه تاریخی بازه هور، واقع در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر مشهد نتایج قابل توجهی درباره ی پلان، ساختار و آرایه های معماری واقع در این محوطه در بر داشته است.
این عتیقه شناس اضافه کرد: موقعیت جغرافیایی محوطه بازه هور در ناحیه ای که پوشیده از برون زده ای طبیعی گچ است، فرصتی را مهیا کرده بود که معماران و هنرمندان به قابلیت های متنوع این ماده معدنی پی ببرند و با توسعه دانش و فناوری خود در فرآوری و استفاده از گچ، آثار معماری و هنری بی بدیلی خلق کنند.
وی اشاره کرد: گمانه زنی دیرینه شناسی در فضای داخلی و پیرامون چهارطاقی سنگی بازه هور نشان داد که علاوه بر استفاده گسترده از گچ به عنوان ملاط، ترکیبات خاصی از این ماده برای پوشش کف، اندود دیوارها و حتی نمای بنا به کار رفته است. همین طور از گچ به عنوان ترکیب اصلی در راه اندازی ستون های تالاری که زمانی در مجاورت چهارطاقی برپا بوده، استفاده شده است. استفاده از گچ در مجموعه تاریخی بازه هور به ملاط و اندود محدود نشده و ماده اصلی را در خلق آرایه های معماری آتشکده قلعه دختر بازه هور تشکیل داده است. استفاده از هنر گچبری در آرایش فضای داخلی اتاق ها، بدنه ستون ها، سرستون ها و نیز پایه آتشدان های این آتشکده، مجموعه بی بدیلی از هنر گچبری عصر ساسانی را ارائه می دهد.
بازنگری در فرضیه بنیان چهار ایوانه مسجد جامع زواره
در ادامه لیلا دانش دانشجوی دوره دکترای تخصصی دپارتمان تاریخ هنر دانشگاه یورک به بیان گوشه ای از مقاله «بازنگری در فرضیه بنیان چهار ایوانه مسجد جامع زواره: با تأکید بر بررسی آرایه های گچی بنا» پرداخت و اظهار داشت: مسجد جامع زواره، برمبنای کتیبه آجری دور صحن، یکی از بناهای شاخص سده ششم هجری قمری به شمار می آید که به سبب برخورداری از طرح پلان ها چهارایوانه، جایگاهی ویژه در تاریخ معماری مساجد ایران دارد.
وی اضافه کرد: نتایج مطالعه نشان میدهد که محراب مسجد جامع زواره در ضمن دوره های مختلف، حداقل سه مرحله اجرا و بازسازی را تجربه کرده است. این یافته ها نشاندهنده وقوع تحولات بنیادین در حداقل یک مرحله و همین طور تغییرات جزئی در مراحل بعدی است.
تأثیر نقوش آرایه های گچی ایران بر آرایه های معماری جغرافیای اسلامی
«تأثیر نقوش آرایه های گچی ایران بر آرایه های معماری جغرافیای اسلامی» عنوان مقاله مشترک فاطمه شیرعلی یان و سامیه ماندگار بود که توسط فاطمه شیرعلی یان کارشناس ارشد رشته پژوهش هنر دانشگاه پیام نور ارائه شد.
وی با اشاره به این که هنر گچ بری از زیرشاخه های معماری، در طول تاریخ و در نقاط مختلف جهان وجود داشته و شیوه به کارگیری آن در فرهنگ های گوناگون، متفاوت بوده است، اظهار داشت: هدف از پژوهش حاضر بررسی زوایای مختلف و بازنمود این اقتباس و اشاعه نقوش آرایه های گچی ایران و تأثیر آن در آرایه های معماری اسلامی است.
این پژوهشگر اظهار داشت: در نتیجه این مطالعه می توان گرفت که هنر گچبری و تأثیر آن در آرایه های معماری جغرافیای اسلامی، اقتباسی بی شمار از نقوش آرایه های گچی ساسانی است که نمونه این اقتباس را در آرایه های گچی سبک سامرا و در معماری دیگر نقاط جهان اسلام می توان مشاهده کرد.
سبک شناسی آرایه های گچی هنرمندان گچبر
در ادامه نشست بهاره تقوی نژاد دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان به بیان مقاله مشترک ش با احمد صالحی کاخکی پرداخت و اظهار داشت: آرایه های گچی دوره ایلخانی همچون باشکوه ترین آرایه های معماری این دوره بشمار می رود که زینت بخش بناهایی با کاربری های مختلف (مسجد، مقبره، امامزاده و …) است.
وی اضافه کرد: نتایج مطالعات حاکی از آنست که فرم نقش مایه های گیاهی (کاجی، اشک، قبه ای، لاله ای و …|) و خصوصاً تزئینات منحصر به فرد آنها (استفاده از دوایر متداخل به مثابه چشم، نقوش انتزاعی مانند مثلث، خطوط موازی و…) که در بیشتر نمونه ها، اشکال شبه انسانی یا جانوری را پدید آورده است و همین طور ترکیب بندی های تودرتو، با بندهای ظریف و فشرده، که غالباً در آخر خود به یک اسلیمی، سراسلیمی یا قاب بزرگ ختم می شوند، همچون خاصیت هایی است که به لحاظ بصری، سبک خاصی را برای آرایه های گچی این منطقه، به ارمغان آورده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب