قوچ های سنگی را در بیابان رها كرده اند
به گزارش بن ایر سنگ قبرهای قدیمی كه روزی سمبل حكومت ها در مناطق شمال غربی كشور بودند، مدت هاست آواره ی بیابان ها و قبرستان های تاریخی این منطقه شده اند و از جانب دیگر سودجویان برای پیدا كردن طلا، پیكره ها را می شكنند.
به گزارش بن ایر به نقل از ایسنا، قوچ یا شیر سنگی را معمولا نمادی از سنگ قبر می دانستند، نمادی از دوره ایلخانی به بعد كه وقتی پهلوانی یا فرد جنگجویی درمی گذشت شیر سنگی یا قوچ سنگی تراشیده، بعنوان سنگ قبر روی مزار او می گذاشتند؛ سنگ قبرهایی كه این روزها در مناطق مختلف آذربایجان شرقی آن قدرها دیگر به چشم نمی آید و هر كسی برای انجام كاری از آنها استفاده می نماید. شكستن شان برای یافتن طلا یا استفاده بعنوان سكو دیگر جای خود دارد.
سعید ستارنژاد - فعال میراث فرهنگی منطقه ی شمال غرب كشور - كه مدتی است برای تكمیل پروژه ای در مناطق آذربایجان شرقی و اردبیل در رفت وآمد است، در گفتگو با ایسنا از رها شدن قوچ های سنگی قدیمی و گاها متعلق به دوره های تاریخی مختلف در این مناطق خبر می دهد.
وی همینطور با اشاره به تخریب قوچ های سنگی كه در بعضی نقاط بعنوان سنگِ قبرهای قبرستان های قدیمی این منطقه از كشور استفاده می شده اند، اظهار می كند: در بازدید از گورستان های آذربایجان شرقی مانند ورزقان، شاهد تخریب فراوان سنگ قبرها به خصوص قوچ های سنگی بودیم كه كاملا مشخص است به علت ناآگاهی عده ای افرادِ سودجو و بی اطلاع، با هدفِ پیدا كردن طلا در داخل پیكره ها، شكسته شده اند.
وی با اشاره به كم شدن قوچ های سنگی در مناطق شمال غربی كشور، كه اغلب در روستاهای این مناطق قرار گرفته اند، بیان می كند: هم اكنون تعداد كمی از آنها باقی مانده اند و متاسفانه اغلب این مجسمه های سنگی شكسته شده اند. بعنوان مثال در حدود 40 روستای منطقه ورزقان؛ قوچ های سنگی شناسایی شده اند كه درصد زیادی از آنها در زمین های اطراف روستاها یا قبرستان ها شكسته و به حال خود رها شده اند.
او با بیان این كه درصد دیگری از قوچ های شناسایی شده در تبریز، مراغه و حوزه ی اردبیل قرار گرفته اند، قدمتِ این مجسمه های تاریخی را گاها به دوره های تیموری، آقویونلوها و قراقویونلوها تا دوره صفوی مرتبط می داند و ادامه می دهد: هر چند متاسفانه در كشور زیاد درباره ی این اثر تاریخی كار پژوهشی چندانی انجام نشده، اما كشوری مانند تركیه درباره ی آثار سنگی تاریخی تا كنون پژوهش هایی انجام داده است.
این پژوهشگر با اشاره به باقی ماندن بعضی از این سنگ قبرها در مناطقی مانند مراغه، تبریز و ورزقان، آذرشهر و اسكو در اطراف اردبیل، می گوید: این مجسمه های سنگی اكثرا كتیبه ای نداشته اند و در معدود مواردی آیات قرآنی یا یكسری كتیبه های اسلامی روی آنها حك شده است.
این فعال میراث فرهنگی آذربایجان؛ اما درباره ی علت تراشیدن سنگ قبرها به شكل قوچ در دوره های مختلف تاریخی، بیان می كند: مردم آن مناطق باورهای زیادی در اینباره دارند، به اعتقاد برخی افراد این سنگ ها به شكلی نمادِ خیر و بركت و شجاعت بوده اند، همینطور در منطقه ی آذربایجان به شكلی سمبل حكومت ها محسوب می شدند.
به نقل از او اما در بعضی از روستاهای مناطق آذربایجان سرقوچ را به انتهای تیرك و ستون نصب می كردند، این اقدان برای اهالی روستا، نشانی از خیر و بركت و فراوانی مردم روستا محسوب می شد.
ستارنژاد اما به جمع آوری برخی از این سنگ قبرها و قرار دادن آنها در موزه سنگ نگاره های مراغه یا در حیاط مساجد و مدارس مناطق مختلف آذربایجان توسط روستاییان و با هدف پیشگیری از سرقت و شكستگی آنها اشاره می كند و می گوید: اما خوشبختانه هنوز در قبرستان های برخی روستاها، این سنگ مزارهای متفاوت قابل مشاهده اند.
برخی تحقیقات قوچ های سنگی را نمادِ قدرت و شكست ناپذیری می دانستند و بنابراین آنها را روی مزار پهلوانان و جنگ آوران قرار می دادند.
از گذشته های دور مجسمه سنگی قوچ در بیشتر روستاهای آذربایجان دیده می شود، چون گوشت آن و تهیه بیشتر لوازم معیشت مانند قالیچه زیبا و لباس های مناسب و استفاده از پوست آن قوچ را مورد توجه قرار داده است و برای پدران و نیاكان شان سمبل فراوانی و غلبه بوده است، ازاین رو در بیشتر گورستان ها مجسمه ی قوچ بر سر قبر قهرمانان و پهلوانان گذاشته می شد و نام قهرمانان هم با قوچ برده می شود مثل قوچ كوراوغلی، قوچ نبی.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب