شناسایی سازه های معماری فاخر در كاوش دیرینه شناسی سد هخامنشی
سازه های معماری فاخر در كاوش باستانشناسی سد هخامنشی بستان خانی دیدگان شناسایی شد.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، بررسی ها و پژوهش های دیرینه شناسی که اخیرا در گستره شهرستان های پاسارگاد، خرمبید و مناطق پیرامون حوزه رود پلوار انجام شده، نشان از آن دارد؛ در سراسر مناطق یاد شده مجموعه گسترده ای از آثار و ساختارهایی وجود دارد که ارتباط مستقیمی با محدوده پاسارگاد بعنوان یکی از مهمترین مراکز و پایتخت های امپراتوری هخامنشی دارند.
کارهای عمرانی و زیربنایی زیادی در این مناطق با تاکید بر دانش و توانایی مهندسان و کارشناسان دوران هخامنشی انجام شده که از مهمترین پروژه های عمرانی می توان به مجموعه ای از سدها و شبکه های آبرسانی اشاره نمود.
کارشناس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد و سرپرست کاوش سد هخامنشی بستان خانی دیدگان در اینباره اظهار داشت: با عنایت به نیاز اساسی دولت هخامنشی در تأمین آب مورد نیاز بخش های مختلف همچون کشاورزی، باغبانی، مصارف عمومی و مسکونی و همینطور تأمین آب محوطه و پردیس پاسارگاد، سدهای زیادی ساخته شده و کانال های آبرسانی گسترده ای هم برای رساندن آب سدها به مکان های مورد نظر ایجاد گردید. با نگاهی به نتایج بررسی ها و جستجوهای انجام شده در مناطق مختلف ایران این نتیجه به دست می آید که بیشترین پروژه های در ارتباط با آب در دوره هخامنشی در دشت پاسارگاد و مناطق پیرامون اجرا شده است.
حمیدرضا کرمی ساخت این سامانه های آبی را در ارتباط با دوره هخامنشیان دانست که در دشت پاسارگاد، دشت خرمبید، دشت مرغاب و دشت کمین ساخته شده است.
وی در اینباره تشریح کرد: هدف از ساخت سدها با عنایت به طغیان های رودخانه پلوار، کنترل سیلاب های فصلی در سرشاخه های رود و همینطور ذخیره سازی آب برای استفاده در ماه های گرم و خشک سال در بخشهای گوناگون بوده است.
سرپرست کاوش سد هخامنشی بستان خانی دیدگان، افزود: تکنیک ها و روش هایی که برای ساخت سدها و کانال ها به کار گرفته شده هوشمندانه و در چهارچوب یک برنامه ریزی علمی و با مهندسی دقیق اجرا شده است.
کرمی در ارتباط با جزئیات ساخت این گونه سدها، بیان نمود: بکارگیری روش هایی همانند آنچه در ساخت بناهای پاسارگاد استفاده شده در بعضی از این سدها هم می توان مشاهده کرد همچون در سازه های سنگی سد چمبیان (شهیدآباد) و بستان خانی دیدگان که با استفاده از بلوک های سنگی تراش خورده چهار گوش به صورت خشکه چین و با استفاده از بست های فلزی دم چلچله ای ساخته شده است.
وی افزود: پیکره اصلی سدها هم منسجم و با هسته خاک رس بوجود آمده و جهت استقامت و پایداری آنها از لاشه سنگ های طبیعی برای پوشش تمامی سطح هسته استفاده شده است. روشی که امروزه هم در ساخت خیلی از سدهای خاکی به کار گرفته می شود. آبراه ها و شبکه های انتقال آب بخش دیگری از مهندسی مدیریت آب در منطقه به شمار می آیند و بگونه ای طراحی و اجرا شده اند که بتوانند آب را به دور افتاده ترین بخش های مورد نظر برسانند.
کرمی، اظهار داشت: در این راه حجم بسیار زیادی از تپه ماهوری ها برداشت شده، بخشهای مختلفی از صخره ها در مسیرهای کوهستانی برش خورده و در زمین های هموار میزان زیادی خاکبرداری شده تا نتیجه این کار بزرگ همانی باشد که در اندیشه طراحان و مجریان این سیستم بوده است، یعنی بهره مندی همه مناطق در رابطه با پایتخت هخامنشی پاسارگاد از آب.
سرپرست کاوش سد هخامنشی بستان خانی دیدگان در همین راستا و در جهت انجام پژوهش و بررسی پیرامون سازه های آبی تاریخی منطقه، بیان نمود: این سد بزرگترین و مهمترین سد تاریخی منطقه است که دارای ارزش و اعتبار بسیار زیادی از لحاظ قدمت، تکنیک ساخت و کاربری دارد و درواقع شناسنامه و الگوی سد سازی در گستره سرزمین ایران به شمار می آید.
وی اضافه کرد: شوربختانه این سد در سالهای اخیر در دو مرحله مورد تجاوز و تخریب سودجویان و حفاران غیرمجاز قرار گرفته و صدمه های زیادی به آن وارد شده است.
کرمی در ارتباط با اجرایی شدن عملیات حفاظت، مرمت و ساماندهی بعد از این کاوش ضمن ابراز امیدواری، اضافه کرد: با عنایت به اهمیت و اعتبار این اثر تاریخی و ضرورت شناخت و مطالعه آن از تاریخ ۲۵ شهریورماه کاوش دیرینه شناسی در قسمت هایی از این سد شروع شده است و امید می رود دانش و آگاهی ما در زمینه های مختلف در ارتباط با سد بستان خانی افزایش یابد و همینطور بتوانیم بعد از کاوش عملیات حفاظت و مرمت و ساماندهی این سد را اجرایی نماییم.
سرپرست کاوش سد دیدگان از شناسایی ساختار جدید معماری در سد مذکور اطلاع داد و در اینباره اظهار نمود: در ادامه کاوش دیرینه شناسی سد هخامنشی بستان خانی دیدگان چند ساختار معماری که در ساخت آنها بلوک های چهارگوش تراش خورده بکار رفته است شناسایی شد و مطالعات و بررسی در ارتباط با نقشه معماری و کارکرد آنها در حل انجام است.
کرمی با تکیه بر خصوصیت های منحصر به فرد، این سد را از شاخص ترین سازه های آبی تاریخی دانست و خاطرنشان کرد: سد بستان خانی دیدگان با بلندای تاج ۲۱ متر، درازای ۱۷۰ متر و پهنای ۷۰ متر در کف دره بزرگترین سد دوران هخامنشی در سرزمین ایران به شمار می آید که گسترده دریاچه آن نزدیک به ۲۰۰ هکتار می رسیده است.
وی در مورد برنامه های آتی پایگاه میراث جهانی پاسارگاد، اظهار داشت: برنامه ما این است که کاوش ها در سد بستان خانی ادامه یابد تا بتوانیم ساختارهای معماری آنرا شناسایی نماییم و بعد از آن کار مرمت و ساماندهی سد را آغاز نماییم.
وی در انتها ضمن اشاره به ایجاد شرایط حضور پژوهشگران و گردشگران اظهار داشت: امیدواریم این اثر بی همتا به همراه دیگر سازه های آبی هخامنشی که شاهکار مدیریت و مهندسی آب به شمار می آید از جانب مسئولین مورد توجه قرار گیرد تا ضمن انجام مطالعات و افزایش دانش در این حوزه، بتوانیم این مجموعه پرارزش را حفاظت و نگهداری نماییم و زمینه بازدید علاقه مندان پژوهشگران و گردشگران را از این مجموعه پرارزش فراهم نماییم.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب